Odliczenie VAT zfaktury "metoda kasowa"

Posiadamy faktury zakupowe, na których widnieje napis "metoda kasowa". Płatność za te faktury odbywa się na przestrzeni 3 miesięcy. Czy VAT z takiej faktury można odliczyć proporcjonalnie, czy dopiero po całkowitej zapłacie faktury?

Prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego powstaje, co do zasady, w rozliczeniu za okres, w którym w odniesieniu do nabytych lub importowanych przez podatnika towarów i usług powstał obowiązek podatkowy. W art. 86 ust. 10b pkt 1 ustawy o VAT (Dz. U. z 2016 r. poz. 710 ze zm.) zastrzeżono przy tym, iż odliczenia można dokonać nie wcześniej niż w rozliczeniu za okres, w którym podatnik otrzyma fakturę lub dokument celny.

Ustawodawca jednak określił inne zasady odliczania VAT z faktur zawierających oznaczenie "metoda kasowa". Odliczenie podatku naliczonego z tych faktur możliwe jest w rozliczeniu za okres, w którym u dostawcy powstał obowiązek podatkowy i nie wcześniej niż w rozliczeniu za okres, w którym podatnik otrzymał fakturę.

Obowiązek podatkowy w przypadku małych podatników rozliczających się metodą kasową uzależniony jest natomiast od tego, kto jest kontrahentem podatnika.

Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, w przypadku gdy kontrahentem podatnika rozliczającego się kasowo z podatku VAT jest inny czynny podatnik VAT, obowiązek podatkowy z tytułu dostawy towarów lub świadczenia usług powstaje z dniem otrzymania całości lub części zapłaty.

Zatem dopóki kontrahent nie ureguluje należności na rzecz małego podatnika, ten nie będzie odprowadzał podatku należnego.

Podatnicy stosujący kasową metodę rozliczania VAT wystawiają faktury na takich samych zasadach co inne podmioty. Elementy, jakie powinna zawierać taka faktura, określone zostały w art. 106e ust. 1 ustawy o VAT. Jedyną różnicą jest to, że faktury wystawiane przez małych podatników stosujących metodę kasową - stosownie do art. 106e ust. 1 pkt 16 ustawy o VAT - muszą w swej treści zawierać wyrazy "metoda kasowa".

Przy czym faktury zawierające oznaczenie "metoda kasowa" dotyczą nie tylko czynności wykonywanych przez małych podatników, ale również czynności, dla których obowiązek podatkowy powstaje zgodnie z art. 19a ust. 5 pkt 1 ustawy, tj. z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty z tytułu:

wydania towarów przez komitenta komisantowi na podstawie umowy komisu,
przeniesienia z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu własności towarów w zamian za odszkodowanie,
dokonywanej w trybie egzekucji dostawy towarów, o której mowa w art. 18 ustawy,
świadczenia na podstawie odrębnych przepisów, na zlecenie sądów powszechnych, administracyjnych, wojskowych lub prokuratury usług związanych z postępowaniem sądowym lub przygotowawczym, z wyjątkiem usług, do których stosuje się art. 28b, stanowiących import usług,
świadczenia usług zwolnionych od podatku zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 37-41 ustawy o VAT.

Jak wskazałam wcześniej, odliczenie VAT z faktury "metoda kasowa" możliwe jest w rozliczeniu za okres, w którym u dostawcy powstał obowiązek podatkowy i nie wcześniej niż w rozliczeniu za okres, w którym podatnik otrzymał fakturę. Ponieważ obowiązek podatkowy w VAT w tych przypadkach powstaje zasadniczo z dniem otrzymania całości lub części zapłaty, podatnik (nabywca) może odliczyć VAT z otrzymanej faktury w momencie powstania obowiązku podatkowego, tj. w rozliczeniu za okres, w którym dokonano całości lub części zapłaty za towary lub usługi (oczywiście nie wcześniej niż w rozliczeniu za okres, w którym podatnik otrzyma fakturę). Odliczenia można także dokonać w rozliczeniu za jeden z dwóch następnych okresów rozliczeniowych.

Tak więc w sytuacji wskazanej w pytaniu odliczenie VAT możliwe jest proporcjonalnie, tj. w rozliczeniu za okres, w którym zostanie uregulowana część należności (nie wcześniej niż w rozliczeniu za okres, w którym otrzymano fakturę), bądź w rozliczeniu za jeden z dwóch następnych okresów rozliczeniowych. Przy czym należy podkreślić, że odliczeniu podlega podatek VAT od zapłaconej części należności.