Prawo do odliczenia VAT w przypadku błędnej rejestracji na potrzeby VAT - interpretacja KIS

Podatnik, który omyłkowo zarejestrował się jako podatnik zwolniony z VAT, ale zachowywał się jak czynny podatnik VAT (wystawiał faktury z VAT, przesyłał JPK_VAT i płacił podatek), ma prawo odliczyć VAT od dokonanych zakupów (na warunkach ustawowych). W tym celu musi dokonać aktualizacji VAT-R i wskazać datę, od której rezygnuje ze zwolnienia.

(interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 10 marca 2025 r., nr 0113-KDIPT1-1.4012.1042.2024.2.MG)

Stan faktyczny

Podatnik prowadził działalność od lipca 2024 r. i korzystał z podmiotowego zwolnienia z VAT. W celu uzyskania statusu podatnika VAT czynnego od 1 listopada 2024 r. podatnik złożył VAT-R. W trakcie wypełniania wniosku przez platformę elektroniczną omyłkowo nie zaznaczył jednak pozycji 33, która dotyczy rezygnacji z ww. zwolnienia z VAT. W wyniku tego błędu został zarejestrowany jako podatnik zwolniony, zamiast podatnik VAT czynny. Podatnik nie zdawał sobie sprawy z tego błędu i w dobrej wierze podejmował od 1 listopada 2024 r. działania jako czynny podatnik VAT (wystawiał faktury z VAT, dokonał zakupów posługując się NIP - zakupy miały służyć wyłącznie czynnościom opodatkowanym VAT, złożył JPK_VAT i wpłacił podatek). O faktycznym statusie podatnika VAT zwolnionego zamiast czynnego dowiedział się dopiero w grudniu 2024 r. podczas rozmowy telefonicznej z pracownikiem urzędu skarbowego.

]

Wzór zgłoszenia VAT-R dostępny w programie DRUKI Gofin w dziale Podatek VAT

W związku z powyższym podatnik wystąpił z zapytaniem, czy pomimo błędu w wypełnieniu wniosku VAT-R może być traktowany jako podatnik VAT czynny od 1 listopada 2024 r. i czy przysługuje mu prawo do odliczenia VAT z tytułu dokonanych zakupów.

Stanowisko organu podatkowego

Dyrektor KIS przypomniał, że prawo do odliczenia VAT przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik VAT oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. Formułując warunek związku ze sprzedażą opodatkowaną ustawodawca nie uzależnia jednak prawa do odliczenia VAT od związku zakupu z obecnie wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi. Wystarczającym jest, że z okoliczności towarzyszących nabyciu towarów lub usług, przy uwzględnieniu rodzaju prowadzonej przez podatnika działalności gospodarczej wynika, że zakupy te dokonane są w celu ich wykorzystania w ramach jego działalności opodatkowanej. Obowiązuje zatem zasada tzw. "niezwłocznego odliczenia podatku naliczonego" - aby skorzystać z prawa do odliczenia podatnik nie musi czekać, aż nabyty towar/usługa zostaną odsprzedane lub efektywnie wykorzystane na potrzeby działalności opodatkowanej. Ponadto należy pamiętać o tym, że przepisy ustawy o VAT przewidują określone sytuacje, w których podatnikowi nie przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego przy nabyciu towarów i usług, pomimo tego że spełnione są generalne przesłanki upoważniające go do odliczenia. Na podstawie art. 88 ust. 4 ustawy o VAT, obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego nie stosuje się - co do zasady - do podatników, którzy nie są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni. W świetle powyższego warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia VAT jest związek zakupów z wykonanymi czynnościami opodatkowanymi, a dla realizacji tego prawa konieczne jest m.in. posiadanie statusu podatnika VAT czynnego.

W interpretacji podkreślono także, iż podatnicy korzystający z podmiotowego zwolnienia z VAT (na podstawie art. 113 ust. 1 i 9 ustawy o VAT) mogą zrezygnować z tego zwolnienia pod warunkiem zawiadomienia na piśmie o tym zamiarze naczelnika urzędu skarbowego przed początkiem miesiąca, w którym rezygnują ze zwolnienia, a w przypadku podatników rozpoczynających w trakcie roku podatkowego wykonywanie czynności opodatkowanych VAT, którzy chcą zrezygnować ze zwolnienia od pierwszej wykonanej czynności - przed dniem wykonania tej czynności. W interpretacji czytamy:

"(...) Rejestracja następuje (...) w momencie zgłoszenia rejestracyjnego, tj. złożenia w urzędzie skarbowym druku VAT-R. Z tym momentem podmiot uzyskuje formalne znamiona statusu podatnika podatku od towarów i usług i od tego dnia przysługuje mu prawo do odliczania podatku naliczonego od dokonywanych zakupów, które przeznaczone są do czynności opodatkowanych podatkiem VAT.

Jednocześnie należy rozróżnić moment powstania prawa do odliczenia od momentu skorzystania z tego prawa. Jego realizacja następuje poprzez złożenie deklaracji podatkowej, wyrażającej wolę skorzystania przez podatnika z prawa do odliczenia i aby skutecznie zrealizować już powstałe uprawnienie, podatnik musi usunąć wszelkie przesłanki negatywne, w tym brak rejestracji, który uniemożliwia identyfikowanie go jako podatnika. (...)"

Dyrektor KIS podkreślił, że ustawa o VAT nie pozbawia podatnika prawa do odliczenia VAT od zakupów poczynionych w czasie, gdy nie widniał on w rejestrze podatników VAT, o ile występują przesłanki, że zakupione towary i usługi są wykorzystywane do bieżącej (lub przyszłej) działalności opodatkowanej (oraz spełniają inne warunki określone w przepisach ustawy). Niemniej ustawodawca narzucił podatnikom, chcącym dokonać odliczenia podatku VAT, obowiązek rejestracji jako podatnika VAT czynnego. Tym samym, aby odliczyć VAT, musi posiadać status podatnika VAT czynnego w momencie realizacji uprawnienia.

Biorąc powyższe pod uwagę organ uznał, że okoliczności sprawy wskazują, iż pomimo formalnego braku rejestracji na potrzeby VAT od 1 listopada 2024 r. podatnik zachowywał się jak zarejestrowany, czynny podatnik VAT, tj. prowadził ewidencję do celów rozliczeń podatku VAT od 1 listopada 2024 r., złożył JPK_VAT za listopad 2024 r., dokonał zapłaty należnego VAT za ten miesiąc. Takie zachowanie wskazuje zatem, że od 1 listopada 2024 r. zamierzał on być czynnym podatnikiem VAT i tak też postępował. W związku z powyższym organ wskazał:

"(...) realizacja prawa do odliczenia podatku naliczonego następuje poprzez złożenie deklaracji podatkowej, wyrażającej wolę skorzystania przez podatnika z prawa do odliczenia podatku, jednakże aby skutecznie zrealizować powstałe uprawnienie, podatnik musi usunąć, najpóźniej przed skorzystaniem z tego prawa - wszelkie przesłanki negatywne, w tym brak rejestracji, który uniemożliwia identyfikowanie go jako czynnego podatnika.

Dopiero usunięcie negatywnej przesłanki, poprzez złożenie zgłoszenia rejestracyjnego VAT-R (ze wskazaniem okresu rozliczeniowego, za który złoży Pan pierwszą deklarację podatkową) spowoduje możliwość realizacji przez Pana przysługującego prawa do odliczenia kwoty podatku naliczonego. Dopełnienie ww. wymogów umożliwi Panu realizację prawa do odliczenia podatku naliczonego, związanego z czynnościami opodatkowanymi podatkiem VAT.

(...) Tym samym po złożeniu zgłoszenia rejestracyjnego VAT-R w trybie aktualizacji, w którym jako datę, od której rezygnuje Pan ze zwolnienia, wskaże Pan 1 listopada 2024 r., będzie Pan podatnikiem podatku VAT od tej daty, a w konsekwencji będzie mógł Pan skorzystać z prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, zgodnie z art. 86 ustawy, za poszczególne okresy rozliczeniowe od listopada 2024 r. (...)"